FSX: Tiger Moth (Just Flight)

De Havilland D.H. 82 Tiger Moth (Just Flight)

Na wstępie do recenzji powyższego dodatku postaram się czytelnikom przybliżyć nieco samolot szkolny De Havilland D.H. 82 Tiger Moth. Następnie przejdę do opisu Tiger Moth'a w komputerowym symulatorze Microsoft Flight Simulator 2004 A Century of Flight. Celowo nie opisuję Tiger'a w środowisku komputerowego symulatora lotu Microsoft Flight Simulator X, ponieważ traktuję ten produkt jako ciekawostkę.

Obok samolotu transportowego Douglas DC-3/ C-47, konstrukcja De Havilland D.H. 82 Tiger Moth była chyba jednym z najbardziej pożądanych i najdłuższej eksploatowanych samolotów w historii lotnictwa cywilnego i wojskowego. Warto tutaj również wspomnieć iż zanim polska ekipa stanęła na starcie Challenge 1934, przeszła wszechstronne przygotowanie, między innymi na samolotach R-13, RWD-5 i Tiger Moth. 

„DH-82 Tiger Moth, który stanowił wersję rozwojową DH-60G Gipsy Moth. Zaprojektowany w 1930 r. Tiger miał szereg ulepszeń. Dla ułatwienia skoku ze spadochronem z pierwszego fotela przesunięto górny płat do przodu, a ponadto zastosowano otwierane boki kabin. Wersja Mk II miała silnik z wiszącymi cylindrami, którego zastosowanie poprawiło widoczność do przodu. Oprócz powyższych zmian wprowadzono wiele drobnych poprawek, wynikających z doświadczeń z poprzednimi maszynami De Havilland'a. Prototyp oblatano 26 października 1931 r., a pierwsze egzemplarze seryjne DH-60T Mk.I z silnikiem Gipsy III o mocy 120 KM były dostarczone do szkół lotniczych RAF w 1932 r. Samolot został dopuszczony do pełnej akrobacji, do szkolenia w ślepym pilotażu i do lądowania w przygodnym terenie. Następna wersja seryjna Mk.H (DH-82A) miała mocniejszy silnik z wiszącymi cylindrami Gipsy Major o mocy 130 KM. Model ten został przyjęty jako standardowy typ wprowadzony na wyposażenie RAF. Nowa maszyna miała również pewne zmiany. Dla utrudnienia wprowadzenia samolotu w korkociąg zastosowano przedłużenie statecznika poziomego (antispin strakes). Natomiast ze względów eksploatacyjnych część pokrycia płóciennego na kadłubie zastąpiono sklejkowym. W kabinach wprowadzono szereg innowacji o charakterze użytkowym itd. Do dnia l września 1939 r. dostarczono do szkół i ośrodków treningowych RAF około 1000 egzemplarzy DH-82 A Mk.IL Podczas wojny przekazano dalsze 4005 sztuk, z tego 3210 wyprodukowanych z licencji w zakładach Morris Motors Ltd. Poza Wielką Brytanią zbudowano 2949 DH-82A i C w Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii. W szkolnictwie RAF Mothy pozostawały do 1947 r., kiedy zaczęto zastępować je innymi bardziej nowoczesnymi maszynami. Około 300 egzemplarzy DH-82A znajduje się do dzisiaj w lotnictwie cywilnym, a posiadacze ich połączeni są w stowarzyszeniu Tiger Club.

Samoloty Tiger Moth stanowiły standardowy sprzęt do nauki podstawowego pilotażu w polskich szkołach lotniczych w Wielkiej Brytanii. Z maszynami tego typu polscy piloci zetknęli się po raz pierwszy w angielskich ośrodkach w 1940 r., min. w Old Sarum i East Church, wykonując na nich loty kontrolne. Pełne przeszkolenie na Tiger Moth'ach, według programu obowiązującego w RAF, rozpoczęto w styczniu 1941 r. w pierwszej polskiej szkole lotniczej N°1 Flying Training School w Hucknall, a ściślej w dywizjonie pilotażu początkowego (Elementary Flying Training Sąuadron). Dalsze szkolenie odbywało się w dywizjonie przejściowym i eskadrach kwalifikacyjnych, w których dokonywano selekcji na pilotaż określonej specjalności. DH-82A Tiger Moth Mk.II był samolotem uniwersalnym dopuszczonym do pełnej akrobacji i lotów w ciężkich warunkach atmosferycznych. Dlatego program wyszkolenia na tej maszynie obejmował pełny wachlarz umiejętności pilotażowych, z wyjątkiem nauki walki powietrznej i strzelania w locie.
W czerwcu 1941 r. szkołę w Hucknall zreorganizowano, pozostawiając na miejscu nowo utworzoną 25 (Polską) Szkołę Pilotażu Początkowego — N°25 (Polish) Elementary Flying Training School, składającą się z czterech eskadr tworzących dwa dywizjony. Podstawowym sprzętem były nadal DH-82A. Po wojnie, w listopadzie 1945 r., wszystkie polskie szkoły lotnicze zgrupowano w Newton. Szkolenie prowadzono tam aż do listopada 1946 r., kiedy ośrodek został zlikwidowany. Oprócz 25 (P) EFTS Polacy przechodzili wyszkolenie na Moth'ach w szkołach angielskich. Szczególnie liczną grupę — ok. 250 osób, przeszkolono w N°15 EFTS w Carlisle. Również personel latający dywizjonu 663 szkolił się na DH-82A w południowoafrykańskiej N°62 Air School w Bloemfontaine. Większość naszych pilotów stawiała jednak pierwsze kroki w powietrzu w ośrodkach kierowanych i obsługiwanych przez Polaków. Każdy z nich rozpoczynał kurs pilotażu od popularnych Moth'ów. 
Poza szkołami lotniczymi Moth'y były wykorzystywane do innych celów. Polacy rozprowadzali je w ramach Ferry Units, jak również oblatywali po remontach w Maintenance Units. Polscy instruktorzy, uczniowie, oficerowie łącznikowi latali na nich w ośrodkach polskich i w jednostkach brytyjskich, w tym między innymi:

— N°2 Ferry Pilots Pool — rozprowadzanie maszyn lotem do szkół i innych jednostek;
— N°4 Service Flying Instructors School, Cambridge 1941 r., szkolenie grupy polskich instruktorów;
— N°20 Maintenance Unit Aston Down — próby w locie i oblot wyremontowanych maszyn (1941—1943);
— N°38 Maintenance Unit Llandow;
— N°271 Transport Sqdn. — przewóz poczty, ładunków i osób na terenie Wielkiej Brytanii;
— N°6 Anti-Aireraft Co-Operation Unit, 1943 r., współpraca z artylerią w ćwiczeniach opl;
— N°7 A.A.C.U. 1943 r.;
— Headąuaters 25th Group, 1942—43 (Dowództwo 25 Grupy Lotniczej) — jako maszyny służbowe polskich oficerów łącznikowych;
— Dywizjon 309 — współpraca z artylerią.

Oprócz tego DH-82A były przydzielane do poszczególnych polskich dywizjonów, służąc do różnorodnych celów: lotów służbowych, rozpoznania pogody, lotów kontrolnych itd. Z dostępnych dokumentów wynika, że Moth'y znajdowały się w charakterze maszyn pomocniczych w dywizjonach 300, 304, 309, 315 itd. Według zgodnej opinii wszystkich użytkowników maszyna była przyjemna i prawidłowa w pilotażu. Tiger Moth stanowił udany typ samolotu. Towarzyszył szkolącym się od pierwszych kroków w powietrzu, aż po zawiłości akrobacji lotniczej. Był lubiany przez uczniów i instruktorów oraz pilotów bojowych latających na lekkich maszynach pomiędzy turami operacyjnymi.
Samoloty DH-82A miały standardowe oznakowanie obowiązujące w RAF. Oprócz tego maszyny znajdujące się na wyposażeniu Polskiej Szkoły N°25 (P) EFTS w Hucknall i w polskich dywizjonach bojowych miały namalowane po obydwóch stronach z przodu kadłuba — za maską silnika małą szachownicę, pod którą umieszczano niekiedy napis POLAND. W tylnej części kadłuba i na dolnej powierzchni płata umieszczony był numer seryjny płatowca, a po obu stronach maski ewidencyjny numer rozpoznawczy maszyny. W polskich ośrodkach i jednostkach lotniczych używano min. niżej wymienionych egzemplarzy samolotu DH-82A:
— N°1 (Polish) Flying Training School (I—VI 1941 r.) oraz N°25 (Polish) Elementary Flying Training School (VII 1941 — XI 1946): DE224, DE237, DE357, DE448, DE640, DE656, DE674, DE677, DE854, EM880, EM907, EM980, K4313, N6648, N6721, N6778, N6844, N9177, N9348, N9386, NL995, R4756, R4766, R4769, R4779, R4877, R4919, R5138, R5170, T5811, T6031, T6107, T6115, T6261, T6262, T6264, T6267, T6270, T6709, T6750, T6878, T6899, T6908, T6942, T7119, T7148, T7181, T7185, T7218, T7220, T7231, T7267, T7284, T7295, T7415, T7467, T7609, T7692, N9300, N9309;
— 309 dywizjon myśliwski R5108 (1940 r.), T6957, T6959 (1943 r.);
— 315 dywizjon myśliwski PG620 (1942—1944 r.);
— H.Q.25 Group — samoloty służbowe polskich oficerów łącznikowych: N6535, N6933, R4856, T5535, T5850, T7780.”

Opracowano na podstawie: A. Morgała POLSKIE SAMOLOTY WOJSKOWE 1939-1945.

Konstrukcja:

Dwuosobowy samolot szkolny, przeznaczony do nauki pilotażu podstawowego. Jednosilnikowy dwupłat o konstrukcji mieszanej. Pokrycie częściowo sklejką i częściowo płótnem. Podwozie stałe. Silnik rzędowy odwrócony (o cylindrach wiszących) DH Gipsy Major o mocy 130 KM.

Just Flight/ Aeroplane Heaven De Havilland D.H. 82 Tiger Moth dla komputerowego symulatora lotu Microsoft Flight Simulator 2004 A Century of Flight/ X – recenzja.

Tiger występuje w dwóch wersjach edytorskich, „do pobrania” (download) oraz bardzo pięknie wydanej wersji pudełkowej (box) na płycie DVD. Opis dotyczy wersji „pudełkowej” (box) DVD. Cenowo wersja „do pobrania” (download) w stosunku do DVD nie różni się wcale. Dodatkowo w wersji „pudełkowej” DVD otrzymujemy drukowana instrukcję, opis wirtualnego Tiger'a, oraz bardzo dużo wersji demo oraz filmów promocyjnych innych produktów Just Flight.

Zakupu Tiger Moth'a zarówno w wersji „do pobrania” oraz „pudełkowej” dokonujemy na stronie internetowej Just Flight: www.justflight.com Cena wersji „pudełkowej” Tiger Moth'a z dnia 18.02.2007 wynosiła 37.50 USD wliczając w to koszty wysyłki. Następnie po dokonaniu płatności otrzymujemy na skrzynkę pocztową potwierdzenie zakupu dodatku oraz numer transakcji dzięki któremu możemy obserwować co dzieje się w danym momencie z naszym zamówieniem.
Na przesyłkę przyjdzie nam czekać od 4-5 dni roboczych.

Autorami modelu Tiger Moth'a jest zespół Aeroplane Heaven, firmy znanej między innymi z fantastycznie wykonanego modelu bombowca Lancaster. Do zespołu twórców Aeroplane Heaven należą również osoby, które od bardzo dawna „siedzą” w temacie komputerowych symulatorów lotu. Dowodem czego był wydany sześć lat temu wspaniały model samolotu myśliwskiego P-40E Kittyhawk, bezpłatny dodatek dla komputerowego symulatora lotu Microsoft Flight Simulator 2. Moim zdaniem do dziś nie ukazał się lepszy model tego pięknego myśliwca, przyjaciela Latających Tygrysów... As Polskich Sił Powietrznych Witold Urbanowicz w swojej książce pt. „Latające Tygrysy” opisuje wrażenia z lotów na tym typie samolotu.

 

Autorem modelu lotu wirtualnego Tiger Moth'a jest Jerry Beckwith, przyrządy, kabinę 2D oraz dźwięki opracował Modular 9. Tekstury są autorstwa Aeroplane Heaven. Natomiast pieczę nad całością projektu sprawowało muzeum Canadian Warplane Heritage Museum: www.warplane.com

Instalacja dodatku przebiega bez problemu, wybieramy odpowiednią wersję symulatora i po chwili cieszymy się wirtualnym Tiger Moth'em w naszym ulubionym komputerowym symulatorze lotu. Do wyboru mamy następujące wersje samolotu:

D.H. 82A w wersji szkolnej:

„RAF – Yellow – DF128”

„RAF – Camouflage – R5130”
„RAAF – Forest Green” - A17-459”

„RAAF – Silver/ Yellow – A17 – 207”

D.H. 82A w wersji cywilnej:

„G – ANLD Maroon/ Silver”

„G – AJHS Glue/ White/ Polished Alloy”

„ZK – AUD Brown/ Gold/ Silver”

D.H. 82C – wariant tzw. Kanadyjski z odsuwaną owiewką kabiny - „limuzyną”:

„CWHM aircraft – glass canopy”

Do najciekawszych wersji wirtualnego Tiger Moth moim zdaniem należą:

D.H. 82A w wersji cywilnej:

„G – ANLD Maroon/ Silver” - samolot przystosowany do lotów długodystansowych

oraz

D.H. 82C – wariant tzw. Kanadyjski z odsuwaną owiewką kabiny - „limuzyną”, na uznanie zasługuje bogate wyposażenie kabiny w oprzyrządowanie pilotażowo – nawigacyjne.

Kabina 2D została wykonana na przyzwoitym poziomie, oprzyrządowanie jest interaktywne, czytelne, pracujące poprawnie. Na słowa uznania zasługuje natomiast kabina 3D tzw „wirtualna”. Tablica przyrządów została wyposażona w komplet całkowicie interaktywnych przyrządów pilotażowo – nawigacyjnych, które pracuje bardzo „płynnie”. Poniżej wyszczególniłem interaktywne elementy kabiny 3D pilota i ucznia Tiger Moth'a:

1. Prędkościomierz

2. Wysokościomierz

3. Paliwomierz

4. Obrotomierz
5. Zakrętomierz

6. Chyłomierz

7. Czasomierz

8. Busola, kompas

9. Manometr ciśnienia oleju

10. Dźwignia blokowania slotów

11. Dźwignia odcinająca dopływ paliwa

12. Dźwignia trymerów

13. Dźwignia przełączania zbiorników paliwa

14. Dźwignia nastawiania składu mieszanki

15. Przepustnica
 

Zewnętrzny model 3D wirtualnego Tiger Moth „powala na kolana”. Jest to moim zdaniem obecnie najlepiej wykonany model 3D tego samolotu. Jest jednym z niewielu jeśli nie jedynym modelem 3D w którym wykonano charakterystyczne „załamania” pokrycia płóciennego na skrzydłach oraz na sterze kierunku i wysokości. Wszystkie powyżej wymienione elementy zostały wykonane „na” modelu 3D Tiger Moth'a! Przepięknie wykonano również silnik samolotu. Przy otwartej pokrywie obudowy silnika możemy zauważyć to, że niektóre elementy są animowane!
Pozostałe szczegóły charakterystyczne dla tego typu samolotu wykonano z niezwykłą precyzją i dbałością o detale.. należą do nich np:

- amortyzatory podwozia głównego samolotu

- płoza ogonowa samolotu

Prawdziwym majstersztykiem są figurki pilotów, animowane, pokryte foto realistycznymi teksturami, z łatwością możemy rozpoznać, która z wirtualnych figurek jest pilotem a która uczniem. Potrafią nawet poruszać oczami!

Tekstury zewnętrzne modelu 3D Tiger Moth'a zostały odtworzone bardzo ładnie, czysto, z zachowanie wszelkich szczegółów. Na zastrzałach skrzydeł możemy zauważyć logo firmy De Havilland. Tekstury są połączeniem techniki „foto” z „klasyczną” grafiką. Do najciekawszych elementów zewnętrznych tekstur należą widoczne szycia pokrycia płóciennego na sterze kierunku. W miejscach polerowanych oraz impregnowanego płótna zauważyć można różnice w sposobie generowanego oświetlenia. 

W przypadku modelu lotu, bardzo trudno jest mi cokolwiek powiedzieć. Bazując na wspomnieniach pilotów oraz na tym co autorzy Tiger Moth'a piszą mogę zaryzykować stwierdzenie iż model lotu jest jak najbardziej poprawny. Wirtualny Tiger Moth w powietrzu jest bardzo „spokojny”, łatwy w pilotażu, trochę może „twardy na stery”. Ogólnie jest bardzo przyjemnym i łatwym w pilotażu samolotem.

Dźwięki silnika typu DH Gipsy Major o mocy 130 KM wykonano również na wysokim poziomie. Słychać charakterystyczny „parkot”... akurat tak się składa iż latem 2006 roku Tiger Moth'y wizytowały lotnisko w Dęblinie. Niestety nie mogłem być wtedy na lotnisku, ale słyszałem pracę silnika DH Gipsy Major o mocy 130 KM przelatujących Tiger Moth'ów nad moim domem...

Podsumowując, dodatek w postaci przepięknie wykonanego Tiger Moth'a dla Microsoft Flight Simulator 2004 A Century of Flight oraz X powinien znaleźć się na twardych dyskach każdego z fanów lotnictwa. Szczególnie u tych osób, które kochają latanie z widzialnością ziemi na wysokości wierzchołków drzew... Wirtualny Tiger moth jest również świetnym samolotem do nauki pilotażu czy też prowadzenie nawigacji wzrokowej. Na produkcie Just Flight/ Aeroplane Heaven na pewno się nie zawiedziecie, gorąco polecam, moim zdaniem produkt zasługuje na jedną z najwyższych ocen, mały minus za cenę - 38 Eu nawet w wersji download, czyli 5- ostatecznie.

Click! Polityka oceny w serwisie YoYosims

 

 

Więcej screenów oraz recenzja (angielska) TUTAJ

Strona Just Flight z linkiem do produktu TUTAJ (w tym demo modelu działające 1 miesiąc - tylko FS2004)

 

---

Literatura oraz strony internetowe:

1. A. Morgała POLSKIE SAMOLOTY WOJSKOWE 1939-1945.
2. POLSKIE LOTNICTWO SPORTOWE
3. www.airliners.net
4. http://www.aviation.technomuses.ca/
5. http://www.dhmothclub.co.uk/
6. http://www.warplane.com/

 

---

Konfiguracja komputera:

• System operacyjny – Microsoft Windows Home Edition, Microsoft Windows Server 2003 Enterprise Edition PL
• Procesor - Athlon 3200XP+, 400 MHz FSB
• Pamięć operacyjna - 2 GB RAM Dual Channel (2x1024MB RAM (Infineon - Kit), Kingston 400MHz, CL 3.0)
• Płyta główna – Abit An7 µGuru, nForce2 Ultra 400
• Karta graficzna – Sapphire ATI Radeon X800GTO 256DDR3 256bit AGP TV/DVI.
• Dźwięk – Sound Blaster USB 5.1 + głośniki 5.1 Creative Inspire P-580
• 2x Monitor LCD AG Neovo F-417
• Kontrolery – CH Product's Flight Sim Yoke USB + Pro Pedals USB + CH Throttle Quadrant, CH FighterStick USB + CH Pro Throttle USB, FF Logitech WingMan Force 3D, TrackIr2 + TrackHat